دکتر مقصود فراستخواه، رسالت دانشگاه‌ها و نخبگان، هدایت جامعه به سمت درک متقابل و همزیستی مسالمت‌آمیز در عین تنوع است
نشست علمی با موضوع «مسئولیت اجتماعی دانشگاه در ترویج و توسعه فرهنگ همزیستی در فضاهای متکثر» روز دوشنبه ۲۹ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴ به همت معاونت پژوهش دانشگاه بین‌المللی مذاهب اسلامی در سالن جلسات این دانشگاه برگزار شد. این نشست با سخنرانی دکتر مقصود فراستخواه، استاد برجسته حوزه مطالعات اجتماعی و آموزش عالی، و با حضور جمعی از اعضای هیئت علمی، پژوهشگران و دانشجویان برگزار گردید.
در این نشست، دکتر فراستخواه با اشاره به پیچیدگی‌های فضای مجازی گفت: «فضای مجازی جهانی پرتنوع و پویاست که با سرعت در حال تغییر است. در این فضا، گفت‌وگوها میان افراد با دیدگاه‌های مختلف شکل می‌گیرد و این تنوع، هم چالش‌برانگیز است و هم فرصتی برای یادگیری.» وی افزود: «ایران تاریخی غنی از تنوع قومی، مذهبی، زبانی و فرهنگی دارد.
این تنوع، میراث دیرینه این سرزمین است و امروزه با ظهور فناوری‌های جدید، این تفاوت‌ها بیش از پیش آشکار شده‌اند.» این استاد دانشگاه با اشاره به رشد چشمگیر آموزش عالی در ایران اظهار داشت: «در چند دهه اخیر، افزایش سواد و دسترسی به آموزش عالی رشد بی‌سابقه‌ای داشته است. امروز بیش از ۲۱ میلیون دانشجو در ایران وجود دارد که نشان‌دهنده تحولی عظیم در نظام آموزشی کشور است.» وی همچنین به تأثیر فناوری بر زندگی انسان‌ها اشاره کرد و گفت: «فناوری نه‌تنها زندگی ما را دگرگون کرده، بلکه نگرش‌ها و باورهای ما را نیز تحت تأثیر قرار داده است. هر روز حجم عظیمی از داده‌ها تولید می‌شود که مدیریت این اطلاعات نیازمند مهارت‌های جدید است.»
دکتر فراستخواه با بیان اینکه جامعه امروز ایران به سمت فردگرایی در حرکت است، تصریح کرد: «هر فردی حق دارد باورها، ارزش‌ها و سبک زندگی خود را داشته باشد. این تنوع دیدگاه‌ها می‌تواند هم باعث رشد شود و هم به اختلافات دامن بزند. بنابراین، ضروری است که مدارا، رواداری و تفاهم را بیاموزیم.» وی تأکید کرد: «ما باید بیاموزیم که در جهانی کثرت‌گرا زندگی کنیم. والدین و نظام آموزشی باید نسل جوان را برای زندگی در چنین جهانی آماده کنند؛ جهانی که نیازمند فهم متقابل و مهارت‌های ارتباطی است.»
دکتر فراستخواه با اشاره به مسئولیت گسترده دانشگاه‌ها در زیست فرهنگی و اجتماعی جوامع، تأکید کرد که: «نهاد دانشگاه نمی‌تواند صرفاً در حوزه تولید دانش باقی بماند، بلکه باید نقش فعالی در توسعه فرهنگ همزیستی، گفت‌وگو، رواداری، و اخلاق اجتماعی ایفا کند.» این جامعه‌شناس با اشاره به نقش دانشگاه‌ها در تربیت نسل جوان گفت: «دانشگاه‌ها مسئولیت سنگینی در آماده‌سازی دانشجویان برای زندگی در دنیای پیچیده امروز دارند. دانشجویان باید بیاموزند که چگونه در جامعه‌ای متنوع با تفاوت‌ها کنار بیایند.
این آمادگی شامل مهارت‌های اخلاقی، فکری و عملی است.» وی افزود: «فلسفه آموزش عالی باید به پرورش ذهنی پخته و بلوغ فکری بینجامد؛ ذهنی که بتواند "دیگری" را ببیند و بفهمد.» برنده جایزه چهل و دومین جایزه سال جمهوری اسلامی ذر سخنان خود به سه مبنای همزیستی در جوامع متکثر اشاره کرد: انحصارگرایی، نسبیت مفرط گرایانه و مکمل گرایی. دکتر فراستخواه به موضوع حقیقت و گفت‌وگو اشاره کرد و گفت: «بسیاری از جنگ‌ها و اختلافات جهانی بر سر تصورات متفاوت از "حقیقت" است. اگر بپذیریم که حقیقت مطلق تنها در دیدگاه یک فرد یا گروه نیست، فضایی برای گفت‌وگو و تفاهم ایجاد می‌شود.» وی با بیان این که حقیقت در چهره دیگری است، خاطرنشان کرد: «دانشگاه‌ها باید به دانشجویان کمک کنند تا از دگماتیسم فکری دوری کنند و به جای انحصارگرایی، به دنبال فهم مشترک باشند.» وی پیشنهاد داد: «کلاس درس در دانشگاه مذاهب اسلامی خوبست که چندا صدایی شود و میزهای گفتگو تشکیل شود.»
دکتر فراستخواه در پایان با تأکید بر سرمایه‌های فرهنگی و فکری ایران و نیز اینکه دیگری، فرصت است، گفت: «ما در ایران سرمایه‌های ارزشمندی داریم که باید از آنها برای ساختن جامعه‌ای مبتنی بر گفت‌وگو، مدارا و تفاهم استفاده کنیم. رسالت دانشگاه‌ها و نخبگان، هدایت جامعه به سمت درک متقابل و همزیستی مسالمت‌آمیز در عین تنوع است.» او با تأکید بر نقش میان‌رشته‌ای علوم اجتماعی، دینی و هنری، افزود که ترویج فرهنگ همزیستی در فضاهای متکثر، تنها از طریق رویکردهای مشارکتی، خلاقانه و مبتنی بر گفت‌وگو امکان‌پذیر است. در پایان این نشست، شرکت‌کنندگان به طرح دیدگاه‌ها و سؤالات خود پرداختند و گفت‌وگویی علمی و پویا میان اساتید و دانشجویان شکل گرفت.
نشست مذکور بخشی از برنامه‌های معاونت پژوهش دانشگاه بین‌المللی مذاهب اسلامی بود که با استقبال گسترده مخاطبان همراه شد.
تهیه و تنظیم: دفترهمایش‌ها و نشست‌های معاونت پژوهشی
نظر شما :